miền xưa

NƠI TA Ở

nơi ta ở có trăng về phố cổ

đêm mộng quê nhà và mắt người xưa

gởi một đường mây bay về xa thẳm

tận chân trời mây đã về chưa ?

nơi ta ở bạn bè như ly rượu

tình đầy vơi theo ủy khuất quê người

một ngày chợt hỏi còn hay mất

có khi qua hết cả một đời

[....]

HOÀNG HÔN - CUỐI NĂM HOÀNG HÔN

Nhạc & Lời Hà Thủy

CHUYỆN CHỮ NGHĨA

FB Vinhhuy Le

BÀN NHẢM VÀI CÂU THÀNH NGỮ CA DAO

Tiếng Việt có câu thành ngữ tréo ngoe: “Cao chạy xa bay”. Làm ông nọ hay chữ quá, nhận ra ngay đây là dịch “Cao phi viễn tẩu” 高飛遠走 của Tàu, rút từ Hậu Hán Thư; có nghĩa là để lánh thân thì con chim phải bay cho cao, con thú phải chạy cho xa. Thành ra họ đề nghị nên viết lại cho đúng, là “Cao bay xa chạy”.

Sửa vậy đúng thì đúng thiệt, nhưng lại ra lạt lẽo vô duyên vô dùng.

Ông bà mình đúng là đã dịch từ Tàu, nhưng không chịu theo lối mòn, mà dụng phép “chẻ chữ” để dịch. “Xa chạy cao bay” thì hiền lành cục mịch quá, nói chuyện huề vốn. Phải đảo chữ lại, “Cao chạy xa bay” mới tạo ấn tượng, nghe qua là nhớ. Dịch như vậy không hề “phản” chút nào, mà còn trên nguyên bản một bực.

Cách đảo chữ này, Huỳnh Thúc Kháng đã dùng rất đắt, trong thơ tự thọ của ông có hai câu... chướng khí:

Định luận mấy ai da để cọp

Hư sanh cười tớ kén giam tằm

Lãng Nhân Phùng Tất Đắc bàn: “Kén giam tằm đã đành, nhưng da làm sao để cọp? Phải hiểu ngược lại là cọp để da”.

Hơn nữa, tuy nói ngược ngạo vậy, mà người nghe chẳng những hiểu ngay ý mà còn nhớ lâu. Bởi đây là thành ngữ, đọc thành ngữ lên, thường người ta túm lấy cái ý chung của câu, chẳng ai moi móc bẻ họe từng chữ.

Làm theo ông hay chữ nọ thì chẳng riêng thành ngữ này, mà kho tàng tiếng Việt còn phải sửa lại nhiều thành ngữ khác, cho vừa lỗ tai cây của ổng. Như “Quen hơi bén tiếng” phải sửa thành “Quen tiếng bén hơi”. Hoặc “Nhường cơm sẻ áo” thành “Nhường áo sẻ cơm”. “Ruồi bu kiến đậu” phải là “Ruồi đậu kiến bu” mới chuẩn. Thiệt là tình, thứ gì đâu, học cho cố rồi quên luôn cái hay của tiếng mẹ đẻ!

* * *

Ca dao cũng có một câu gần gần kiểu vậy, nhưng đâm bang trật chìa, mà tôi dám cá là hồi nhỏ mới nghe lần đầu, ai cũng thấy hổng xuôi lỗ tai, là câu:

Một cây làm chẳng nên non

Ba cây chụm lại nên hòn núi cao

[....]

SÀI GÒN - PHỐ MÃI CÒN VƯƠNG

SÀI GÒN- PHỐ MÃI CÒN VƯƠNG

1-những tháng ngày sao mong manh

những tháng ngày qua sống trong nỗi buồn tênh

hoang vắng phố phường tiêu điều

những bước chân lẻ loi trên đường vắng im lìm

[....]

TỰ KHÚC CHIỀU

Nhạc & Lời : Hà Thủy

Tiếng hát : Hồng Thoại

1.có những lúc buồn như hôm nay

đời qua nhanh quá ngày lại ngày

dấu tình nào năm cũ

vương vấn mãi không thôi

như về từ một chốn mơ hồ

[....]

KÝ ỨC THÁNG BA

tháng ba

giã từ sách vở
theo giòng đất nước can qua
sau lưng là cơn bão dữ
ngày qua giấc mộng Nam Kha

tháng ba
cửa nhà khép lại
ra đi chẳng biết có ngày
ngoái nhìn cay xè đôi mắt
hương tàn bàn lạnh từ đây

[....]